Anadolu Tasavvuf Tarihine Notlar I

İlmin, irfanın ve sanatın her köşesine yayıldığı ve rayihasını bıraktığı devâsâ bir dergâh misalidir Anadolu. Asırlar boyunca, gönlü yaratılmıştan Yaratan’a çeviren, halk içinde Hakk ile beraber olmanın talimini yaptıran ruhsal tecrübenin ışığında yol almıştır bu topraklarda yaşayanlar. Cihan Padişahı Kanûnî Sultan Süleyman bile,

Padişah-ı âlem olmak bir kuru kavga imiş
Bir velîye bende olmak cümleden âlâ imiş

diyerek Osmanlı’nın dinî, fikrî ve ilmî varlığını besleyen bu manevî otoritenin önünde diz çökmüştür.

Anadolu Tasavvuf Tarihine Notlar I, Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç’ın Anadolu’nun fethinde bizzat rol alan Alperen dervişlerden Nâzım Hikmet’in şiirine, Muhyiddin İbn Arabî’den Aziz Mahmud Hudaî’ye, İstanbul’un tekkelerinden tasavvuf musikisine kadar pek çok konuda bu coğrafyada yaşanan mistik tecrübeye ışık tutan yazı ve söyleşilerini bir arada okurlarına sunuyor. Kılıç'ın Anadolu tasavvuf tarihi, özelde ise kendi çalışma alanıyla ilgili verdiği söyleşilerin ve kaleme aldığı yazıların bu ilk kısmı, hayatının büyük bir kısmında o irfan ocaklarını talim etmiş bir dimağın hafızasından süzülüp günümüze aktarılanlarla aynı zamanda Osmanlı'nın son dönemleri ile Cumhuriyet'in ilk dönemlerine dair birincil kaynaklara dayanan muhtasar bir kültür tarihi çalışması teşkil ediyor.  

 

Tasavvuf geçici, değişken olandan ziyade, özde yatan kalıcı esasların peşinde olan bir yaklaşımdır. Bu düşünce tarzı, tarihî süreç içerisinde kendisine bağlı bir kültür, sanat, bilim ve medeniyet tarzı doğurmuştur.

Kitap, yazarın değişik zamanlarda farklı süreli yayınlara verdiği röportajlardan, tasavvuf konusunda yazdığı akademik makale ve sempozyumlarda yaptığı konuşmalardan oluşuyor. İçinde İstanbul'un tekkeleri, tekkelerde icra edilen musiki, Anadolu'da tasavvufun tarihi seyri, tarikatler, asırlar boyunca Anadolu'nun manevi mimarı olan kurucu şahsiyetlerden mahrum kalmanın topluma etkileri gibi pek çok mesele ele alınıyor. Bir yandan tasavvuf nedir ne değildir meselesi açıklığa kavuşurken bir yandan da tarihi seyir içinde mistik tecrübe değerlendiriliyor.