Balkanların Şekillenme Sürecinde III. Ordu

1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'ndan sonra Avrupalı büyük güçlerin müdahale alanına dönüşen Balkanlar ve Makedonya'nın korunması ve Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmaya devam etmesi hayati derecede önemliydi. Osmanlı Devleti, bu amaca ulaşabilmek gayesiyle III. Ordu'yu teşkilatlandırmıştır. Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki tüm sınırlarını koruma görevi ve iç unsurların hareketlerini kontrol etme vazîfesi III. Ordu’ya aitti. Bu büyük sorumluluk, III. Ordu’nun mümkün olan en geniş alanda, en büyük teşkilatla, en iyi eğitimli subaylarla ve en fazla asker mevcuduyla konumlanmasını sağlamıştır. 'Hasta adam” Osmanlı Devleti’nin Şark Meselesi ve Makedonya Meselesi’nden kaynaklanan siyasî yükleri âdetâ III. Ordu’nun üzerine yüklenmişti. Siyasî sorumluluk, siyasî bilinç gerektiriyor; siyasetin bu kadar içinde olan III. Ordu subayları da 'memleketin kurtuluşu” için kendi siyasî reçetelerini uygulamaya hak sahibi olduklarını düşünüyordu. Mevcut jeo-stratejik ve siyasî ortam, III. Ordu teşkilatı ve iç güvenlik faaliyetleriyle III. Ordu’nun Osmanlı tarihine yön veren siyasî müdahalelerini daha da önemli hale getirmiştir. Dr. Hakan Özdemir, Balkanların yeniden şekillendiği 1878-1912 arası dönemde bölgedeki tüm gelişmelerde aktif bir merkez konumundaki III. Ordu'nu tarihini tüm detaylarıyla ilk defa gözler önüne sermektedir.

'Hakan Özdemir sadece Makedonya’da konuşlu III. Ordu’nun kurumsal
tarihini değil, onun komitacılara karşı verdiği gayrinizami savaşı ve
uzun süre isyanları bastırmakla uğraştıktan sonra kendisinin isyancıya
dönüşmesinin hikâyesini başarılı bir şekilde anlatmaktadır'
Prof. Dr. Mesut Uyar
(Antalya Bilim Üniversitesi, İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler
Fakültesi Dekanı)

'Yakın Türkiye tarihi, Yakınçağ Osmanlı askerî tarihinin bıraktığı miras
anlaşılamadan analiz edilemez. Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki
topraklarını korumak ve kollamakla sorumlu III. Ordu ise Yakınçağ
Osmanlı tarihinin en önemli kurumlarından biridir.
Hakan Özdemir’in doktora tez çalışmasına dayanan elinizdeki
kitap; aralarında Mustafa Kemal Atatürk’ün de bulunduğu Cumhuriyet'in
kurucu kadrosu subayların yaşadığı ilk askerlik tecrübelerini,
gayrinizami harp tarihimizi, Makedonya’da yaşanan ayrılıkçı hareketleri
ve Cumhuriyete de miras kalan ordu-siyaset ilişkilerindeki gerilimlerin
kökenini tarihî belgelere dayalı olarak değerlendirmek isteyen
okuyucular için alanında öncü bir eserdir.'
Prof. Dr. Gültekin Yıldız
(Milli Savunma Üniversitesi, Kara Harp Okulu Dekanı)