Bir Âlimin Günlüğü, yalnızca İslam dünyasında değil, aynı zamanda Batı'da da oldukça saygı gören bir âlim olan İbnü'l-Cevzî'nin yirmi yıl boyunca tuttuğu notlarından oluşan otobiyografik bir hatırat kitabı olmakla birlikte İbnü'l-Cevzî'nin dönemindeki İslamî ilimler ekollerinin tezlerine dair düştüğü şerhlerden, eleştirilerden ve öz eleştirilerden, incelemelerden oluşan bir metot kitabıdır. Bu iki yönlü özelliği dolayısıyla da çok farklı arka planlardan bir okur kitlesine ulaşmış ve ulaşabilir niteliktedir. Yaşanmış hikâyelerden, öğütlerden ve değerlendirmelerden oluşan bu eser her alt bölümü ile çarpıcı noktalara temas etmektedir.
Eserin okuyucu için diğer bir çarpıcı yanı ise her bir okurun bu çalışmayı baştan sona kadar okumasa da içindeki alt bölümlerden münferit bir şekilde yararlanabilme imkânının olmasıdır. İbnü'l-Cevzî'nin bir olay üzerine yaptığı çıkarımlardan oluşan bir hikâyeyi dinlermişçesine okumak isteyen bir okur ilgili bölümlere göz atarken bir ilim adamı ilgili bölümlerdeki tabiri caizse 'akademik' çıkarımlara ve tartışmalara bakabilir.
Ayetler ve hadisler eşliğinde İbnü'l-Cevzî'nin kendi hayatını okuruna açtığını bu güzide eser, cevabı bulunamamış soruları cevaplamaya, mutmain olmak isteyen kalplere bir âb-ı hayat sunmaya niyet ediyor.