Stratejistler: Churchill, Stalin, Roosevelt, Mussolini ve Hitler

Churchill-Hitler-Stalin-Mussolini-Roosevelt

II. Dünya Savaşı'nın en etkili beş lideri… Dünyanın en büyük iki savaşına tanık olmuş bu neslin adamları, I. Dünya Savaşı ile kimlik kazandı, II. Dünya Savaşı’nı ise onlar çıkardı. Kendi politik kariyerleri ve siyasi idealleri uğruna çizdikleri stratejiler, milyonlarca insanın hayatını etkiledi.

St. Andrews Üniversitesi’nde Stratejik Araştırmalar Profesörü olarak görev yapan, savaş tarihi ve strateji uzmanı Phillips Payson O'Brien, I. Dünya Savaşı'yla kimlik kazanan bu beş etkili aktörün II. Dünya Savaşı’nı kendi elleriyle çıkarma hikâyelerini anlatıyor. Onların ilk büyük savaşta yaşadıklarının, edindikleri tecrübelerin ve izlenimlerin II. Dünya Savaşı'nın gidişatını nasıl belirlediğini gösteriyor. O'Brien, kitabın en başında bu beşliyi ayrı bölümler halinde ele alarak hepsi için birer mini biyografi sunuyor ve ardından okuru İkinci Savaş’ın kurmay heyetinin karargâhlarına götürüyor, cephe arkasındaki kulisleri dinletiyor, harita başındaki hesapları gösteriyor. Üstelik bunu işin içine karakter analizlerini de katarak yapıyor. Çünkü diyor ki: “Stratejiyi anlamak istiyorsak stratejisti de anlamamız gerekir.”

Churchill'in yılmaz ruhu ve retorik yeteneği, Stalin'in paranoyak karakteri ama çaresiz kaldığı zamanlarda bir anda kuşandığı pragmatik aklı, Roosevelt'in diplomatik becerileri ve teknoloji savaşına ağırlık vermesi, Mussolini'nin hesapsız ve tökezleyen liderliği, Hitler'in megalomanisi ve yıkıcı ideolojisi bir arada.

II. Dünya Savaşı’ndaki beş büyük-stratejistin hepsi de stratejik seçimlerini son derece bireysel, hatta istikrarsız hale getiren önyargılar, tercihler, mantıksızlıklar ve zihinsel takıntılarla maluldü. Oysa büyük stratejik liderliğin en büyük testlerinden biri, ne yapılması gerektiği kadar ne yapılmaması gerektiğini de öğrenmekti.

I. ve II. Dünya Savaşları yirminci yüzyılın en önemli olayları idi. Birinci savaş, ikincisini, ikincisi ise devamındaki en az elli yılı etkiledi ve hâlâ geniş bir okur kitlesinin ilgisini çekiyor. Bu kitap birinci savaşta pişen beş büyük liderin ikinci savaştaki yol haritalarını anlatıyor. I. Dünya Savaşı'nda edindikleri tecrübelerin II. Dünya Savaşı'nı anlamak için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Örneğin Onbaşı Adolf Hitler’in cephe gerisindeki gözlemleri ile Rusya içlerine yürümesi arasında bağlantılar kuruyor. Ya da Churchill'in 1916'da Fransa'da edindiği deneyimlerin 1940’lardaki tercihlerini nasıl belirlediğini izah ediyor. Beş lideri bir arada ele alması da okur için bir avantaj.