Devrim Günlerinde Trabzon

Osmanlı tarihinin en hızlı değişim ve dönüşüm sürecinin yaşandığı II. Meşrutiyet döneminin ilk altı yılında (1908-1914) çok kültürlü bir yapıya sahip, önemli bir ticaret kenti olan Trabzon’da yaşanan siyasi, ekonomik, kültürel ve toplumsal olaylar aslında Osmanlı taşrasının bir aynası hükmündedir.

Dr. Selim Ahmetoğlu’nun Devrim Günlerinde Trabzon adını verdiği bu çalışmasında, Osmanlı İmparatorluğu’nun İttihat ve Terakki Cemiyeti liderliğinde yaşadığı büyük değişim sürecinde Kafkasya’ya, Rusya’ya ve İran’a açılan önemli bir liman şehri olan Trabzon’da; İttihatçıların faaliyetleri, merkez ile taşranın ilişkileri, yerel eşrafın İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne ve politikalarına bakışı, cemiyetin yerel eşrafa bakışı, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin siyasi, kültürel ve iktisadi politikalarının yerel ölçekteki yansımaları gibi pek çok konuya değinmektedir. Daha net bir ifadeyle söylemek gerekirse bu çalışmanın ana konusu, 1908-1914 yılları arasında, İttihatçıların öncülüğünde Trabzon’da yaşanan siyasi, ekonomik, kültürel ve toplumsal değişim ve dönüşümün ortaya çıkarılmasıdır.

Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’nden İngiliz konsolosluk raporlarına, dönemin yerel gazetelerinden yine dönemi anlatan önemli hatıratlara kadar birçok birincil kaynak kullanılarak hazırlanan bu çalışma, II. Meşrutiyet döneminin Osmanlı taşrası üzerindeki yansımalarını Trabzon örneği üzerinden okumak isteyen okurların elinden bırakmayacağı bir eser niteliğindedir.

II. Meşrutiyet döneminin ilk başlarında, yapılan gösteriler, atılan nutuklar dışında sıradan vatandaş için değişen pek fazla bir şey olmamıştır, günün geçer akçesi İttihatçılık olduğu için herkes kendisini İttihatçı olarak addetmiş, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye olmayanlar ise vatan haini olarak görülmüştür.

• Kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nun en çalkantılı dönemlerinden biri olan II. Meşrutiyet döneminde dönemin ticaret merkezlerinden Trabzon örneğiyle taşranın refleksini anlatan çok mühim bir çalışmadır. • Günümüzün popüler konularından II. Meşrutiyet ve İttihat ve Terakki üzerine çok orijinal bir kitap. • Tamamen yerli yabancı birincil kaynaklar kullanılarak hazırlanmıştır. • Yazar II. Meşrutiyet dönemiyle alakalı yaptığı ve yapacağı çalışmalarla göz dolduracak genç tarihçilerdendir.