Çarpışma
Arka kapak
“Romalılar, kararlı ve yolundan sapmaz bir duruş sergileyelim. Bir erkeğe yakışır ve asil bir duruş sergileyelim. Düşmana gücümüzü ve direncimizi gösterelim. Onlara kendilerinden daha güçlü adamlara saldırdıklarını, vurulmak yerine vuracak adamlarla karşı karşıya geldiklerini gösterelim. Onlar ne taştan, ne kırılmaz tunçtan yapılmıştır ne de kuvvetle alt edilemeyecek, hiçbir şey hissetmeyen demirden vücutları vardır.”
Kilikya, Tarsus, Misis, Antakya, Kıbrıs ve Suriye’yi topraklarına katan Bizans ordusu, 10. yüzyılda Suriye bölgesini Müslüman Arapların elinden bütünüyle alarak gücüne güç kattı. Ancak Bizanslılar, zaferin sadece asker sayısına bağlı olmadığının farkındaydı. Başarı ancak ve ancak iyi düşünülüp titizce planlanan bir dizi taktik neticesinde elde edilebilirdi.
6. yüzyıl Bizans İmparatoru I. Justinianus döneminden “Strateji” ve 10. yüzyıl Bizans İmparatoru Nikephoros Phokas döneminden “Çarpışma” metinleri, İmparatorluğun kazandığı zaferlerin bir neticesi olarak, kaleme alınması emredilen metinlerdir. Bu iki metin, Bizans İmparatorluğu’nun hem askerî tecrübelerinin bir birikimi olarak hem de bu zaferlerin devamlılığını sağlama vizyonunu sergilemeleri bakımından oldukça önemlidir. Ordunun savaş sırasında nasıl hareket edeceği, nehir geçme taktikleri, askerlerin dizilimi, casusluk faaliyetleri, geçitlere pusu kurma yöntemleri, şehir kuşatma yöntemleri gibi pek çok konu ele alınmıştır.
Yunanca el yazmaları ve İngilizcelerini kıyaslayarak tercüme edilip yayıma hazırlanan Çarpışma, kısa başlıklarla meramını net bir şekilde aktaran, böylece Bizans askerî başarılarının devamlılığını temenni eden dinamik bir kitap. Güneydoğu Anadolu ve Suriye bölgelerinin coğrafyası göz önünde bulundurularak yazılmış, her durum hesaba katılmış, dikkatle düşünülmüş, yüzyıllar öncesinden bir Bizans kaynak eseri.
Bu kitap neden önemli
Yazar, batıda ve doğuda uzun yıllar boyu Bizans ordusunda görev yapmış yetkili bir subaydır. Metin 1819’dan 1985’e kadar birkaç defa tıpkıbasım ve çeviri şeklinde yayımlanmıştır. Türkçede ilk defa Timaş Tarih tarafından yayınlanmaktadır. Bizans tarihi ve askerî yapısı hakkında çok az yayın bulunması nedeniyle bu metnin Türkçeye kazandırılması önemli bir boşluk dolduruyor. Savaşa ne zaman girilip ne zaman girilmeyeceği, savaşın sevk ve idaresi, savaşa hazırlık, falanksların manevraları, düşmanın savaş aletlerine karşı koyma taktikleri, nöbetçilerde aranan özellikler ve daha pek çok konu detaylarıyla yer alıyor. Ordunun dar geçitler, sarp kayalıklar ve nehir bölgeleri de dâhil her durumda nelere dikkat etmesi gerektiğini aktarıyor. Doğru stratejilerle, çok az sayıda askerle bile zafer kazanmanın mümkün olduğunu vurguluyor. Bu açıdan bir mantık metni olarak da öne çıkıyor. Bizans devlet düzeni, devlet bölümleri, toplumu oluşturan unsurlar ve her unsurun taşıdığı önemi aktarıyor.
