Salih Münir Paşa

Salih Münir Paşa, Osmanlı devlet adamı, şair ve besteci Mahmud Celaleddin Paşa’nın oğludur. Genç yaşında devlet hizmetine girmiş ve kısa sürede yükselmiştir. Babasının 1891’de Ticaret ve Nafıa Nazırı olmasından sonra onun yerine Bursa valiliğine getirilmiş ve 1897 yılına kadar bu görevde kalmıştır.

Salih Münir Paşa II. Meşrutiyet sonrasındaki iktidar ve söylem değişikliğinin gölgesinde kalmışsa da Osmanlı diplomasisinin önemli bir figürüdür.  II. Abdülhamid döneminde Paris sefirliği görevinde bulunmuş ve kendisine sıradan bir elçi olmanın ötesinde, ülkeden “firar eden” Jön Türklerin payitahta geri dönmelerini sağlamak ve meşrutiyet yanlısı paşaların yurt dışındaki faaliyetlerini önlemek gibi özel bir görev verilmiştir.

Dr. Kasım Hızlı, geniş bir arşiv taraması ve titiz bir çalışarak sonucunda ortaya koyduğu Sultanın Sefiri Salih Münir Paşa adlı bu eserde II. Abdülhamid döneminin nüfuzlu bürokratlarından Salih Münir Paşa’nın hayatını ve özellikle Paris’teki elçilik yıllarını ele alıyor. II. Meşrutiyet sonrasında siyaset sahnesinden çekilmek zorunda kalan Salih Münir Paşa’yla ilgili iddiaları tarafsız bir gözle inceliyor ve Osmanlı’nın son dönemine iz bırakmış bu diplomatı ön kabullerden uzak ve nesnel bir şekilde değerlendirerek tarih yapbozunda bir parçayı daha yerli yerine yerleştiriyor.

Salih Münir Paşa’nın “istibdadın önde gelenleri” arasında anılmasının sebebi, Jön Türk Devrimi’ni gerçekleştiren kadronun Avrupa kanadıyla yaklaşık on dört sene bilfiil mücadele etmesinde aranmalıdır.

Bu kitap II. Abdülhamit döneminde hakîm olan saray merkezli, muhtemel tehdit unsurlarını sıkı takibe dayalı siyaset tarzını kavramak için değerli doneler sunmasının yanı sıra, Salih Münir Paşa vasıtasıyla yurt dışındaki Jön Türklerle olan mücadeleleri açığa çıkarması bakımından İttihat ve Terakki çalışmalarına da katkı sağlayacaktır.