Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u fethetmesi sonrasında temelleri atılan ve ondan sonraki padişahların dönemlerinde büyütülerek büyük bir askerî sanayi merkezi haline getirilen Tophane-i Âmire, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile Topçu Ocağı olarak Osmanlı askerî sistemi içerisinde varlığını korudu. 1832 yılına gelindiğinde ise Topçu Ocağı yerini, bugün “Mareşallık” olarak tabir edilen “Müşir” rütbesini haiz bir komutanın idaresinde Tophane-i Âmire Müşiriyeti’ne bıraktı.
Osmanlı klasik döneminde Tophane-i Âmire’nin temel fonksiyonu top döküm ve imalatı olsa da sonraki dönemlerde bu müessesenin farklı hizmetleri de üstlendiği tespit edilmektedir. Bu hizmet alanları askerî, idari, teknik, eğitim, sağlık, kültürel olmak üzere birbirinden farklı sahalardan oluşmaktadır. Pınar Çevik Azap, Tophane-i Âmire Müşiriyeti’nin idari yapısını incelerken, Tophane-i Âmire’yle ilişkili çok sayıda farklı kurum ve yapı hakkında da değerli bilgiler sunuyor. Tophane-i Âmire Müşiriyeti’ne bağlı Karantina Nezareti, Mühendishane-i Berri-i Hümayun ve şehrin farklı bölgelerinde yer alan topçu kışlaları, fabrikalar, askerî hastaneler, poligon-ı hümayunlar ve daha fazlası...
